top of page

SOE-agenten

Wie waren de geheim agenten van het Special Operations Executive die in de jaren 1941-1943 in Nederland gedropt werden?

Eind mei 1942 waren bijna alle geheim agenten van de Engelse sabotagedienst Special Operations Executive (SOE) die sinds november 1941 in Nederland gedropt waren – om sabotage te

of routes voor SOE op te zetten – gearresteerd.

Deze eerste agenten waren ‘blind’ gedropt: zonder dat iemand van hun komst wist. Zij moesten vervolgens de agenten die na hen kwamen opvangen. Ze zochten een plek voor de dropping uit, bevestigden die bij SOE in Londen door middel van telegrammen en moesten zorgen (met lichten) dat het RAF-vliegtuig de juiste plek kon vinden.

 

Door hun arrestatie kwamen hun zenderapparaten in Duitse handen. SOE kondigde de komst van de volgende agenten over deze zenders aan. De 41 agenten die vervolgens boven Nederland afsprongen, werden gearresteerd bij landing. Ook het sabotagemateriaal, de wapens en de zendapparaten die SOE dropte, werden door de Duitsers in beslag genomen.

Het duurde bijna twee jaar voordat SOE door had dat de Duitse Abwehr aan de andere kant van de radioverbinding zat, niet de eigen geheim agenten.

Ondertussen werden de gearresteerde agenten geïnterneerd in het voormalige Grootseminarie te Haaren, waar de Polizei- und Untersuchungsgefängnis Lager was gevestigd. Terwijl tegen een verzetsorganisatie als de Ordedienst wel een proces werd gevoerd om de bevolking te tonen dat het fout afliep als je in verzet ging, werden deze agenten zonder vorm van proces opgesloten. Anders zou immers uitlekken dat de SOE-agenten in Duitse gevangenschap waren.

Nadat enkele agenten uit Haaren waren ontsnapt, werden vrijwel alle anderen eerst naar het Huis van Bewaring in Assen, vervolgens in 1944 naar de gevangenis in Rawicz getransporteerd. Van de ontsnapte agenten werden er drie opnieuw gearresteerd. Alleen Pieter Dourlein en Ben Ubbink wisten te ontsnappen en in 1944 Engeland te bereiken.

35 Agenten van SOE werden vanuit Rawicz naar concentratiekamp Mauthausen overgebracht. Zij werden op 6 en 7 september 1944 in Mauthausen op gruwelijke wijze de dood in gedreven. Van negen agenten is het onduidelijk wat er precies met hen is gebeurd. Ze zijn waarschijnlijk omgekomen of omgebracht in de omgeving van Mauthausen, Rawicz of Gross Rosen.

Bronnen: dossiers van de SOE-agenten uit The National Archives (TNA) HS 9 en SOE Dutch Section History, TNA HS 7/159.

Leo Andringa

Leo Andringa

1913-1944

Den Haag

Zijn ondoorgrondelijkheid maakte hem geschikt als geheim agent

Gosse Ras

Gosse Ras

1914-1944

Amsterdam

‘Een van onze beste mannen’

Cor Sporre

Cor Sporre

1910-1941

Bloemendaal

De beste schutter van de klas

George Jambroes

George Jambroes

1905-1944

Amsterdam

Leraar, cellist, militair

George Dessing

George Dessing

1910-1985

Naaldwijk

'De man die wat beleefde'

Toon van Steen

Toon van Steen

1912-1944

Ubbergen

Een zeer betrouwbare, stille man

Jan Molenaar

Jan Molenaar

1918-1942

Waddinxveen

Raakte zwaar gewond bij de landing en overleed

Barend Klooss

Barend Klooss

1913-1944

Rotterdam

Deel van operatie 'Leek' met Henk Sebes

Henk Sebes

Henk Sebes

1919-1944

Dordrecht

Met Barend Klooss op 5 april 1942 geparachuteerd

Han Jordaan

Han Jordaan

1918-1945

Haaksbergen

Kan 16 woorden per minuut lezen en zenden - een goede marconist uit een Twentse textielfamilie

Herman Overes

Herman Overes

1908-1944

Amsterdam

‘Hoewel hij klein is, heeft hij lef’

Karel Beukema toe Water

Karel Beukema toe Water

1909-1944

Tegal, Java

‘Intelligent, moedig en meedogenloos wanneer nodig’

Jan van Rietschoten

Jan van Rietschoten

1921-1944

Rotterdam

Een student met een vouwkano

Jo Buizer

Jo Buizer

1918-1944

Almkerk

Halsoverkop naar Engeland vertrokken

Herman Parlevliet

Herman Parlevliet

1916-1944

Baarle-Nassau

Als marechaussee in mei 1940 uit Nederland vertrokken

Ab Homburg

Ab Homburg

1917-1945

IJmuiden

Een van de eerste agenten van SOE

Thijs Taconis

Thijs Taconis

1914-1944

Rotterdam

Eind 1941 boven Nederland gedropt om sabotage te organiseren

Jan de Haas

Jan de Haas

1918-1944

Den Haag

Op 18 april 1942 begon missie 'Potato'

bottom of page